Fincila diddaa gabrummaa sabboontotaa.

Fincilli diddaa gabrummaa sabboontota oromoo yeroo ammaa kana biyya keessattis ta'ee biyyaa alaattis itti fufee jiraachuu isaa ilaalchisuudhan haala yeroo ammaa dhaabota siyaasaa oromoo jidduu rakkina tokko tokko kan mul'dhachaa jiran akkasumatti G7 fii fottoqtoota adda bilisummaa oromoo kan ta'an irratti xiyyeeffachuudhan haala yeroo ammaa hojjatamaa jiru shanee fii dhaabbata adda bilisummaa oromoo akkasumas warra jijjiiramaa G7 wajjin kaayyoo geggeeffachaa warra jiran kana hunda irratti xiyyeeffachuudhan yaada gabaaba tokko kanan ammaan dura dhiyeessen kan wal fakkaatu fii adda baatee xiqqo kan qabu ammas irra deebi'een dhiyeessuu barbaada.

Duraan dursee garee G7 wajjin marii geggeessa warra jiru irratti xiyyeeffannee waan tokko ilaalun barbaachiisa ta'a jedheen yaada.innis yeroo ammaas ta'ee yeroo kamiyyuu habashootni qabsoo bilisummaa oromoo kan hin feene fedhii mitii akkasumas walabummaa oromoo arguu miti gurraan dhagahuu kan hin barbaadne habashootni nuti garuu rageen jijjiirama jechuun maqaa ofitti moggaase kan yeroo ammaa nama dhuunfaa tokkoon hoogganaman G7 wajjin marii jalqabuun isaanii ni yaadatama.egaa ani as irratti akka nama tokkotti gareen jijjiiramaa kun ginbot7 wajjin maalif marii hin taane jalqaba jechuu koo otuu hin ta'in warra habashaa kana wajjin wal taanee hojjachuun dirqama ta'ee yoo kan argamu ta'eef waan lama hubachuun barbaachisaa ta'a jedheen yaada.

waanti lamaan hubachuun dirqama ta'uu qabu keessaa inni duraa har'as akkuma kaleessaa otuu tokkummaan keenya bakka tokkotti gadi hin dhaabbatin alagaa wajjin hirmaachun rakkina kaleessa warra habashatin nu irratti geggeeffamaa turef ammas kan karaa banu ta'u isaa waan hunda dura haala kana gadi fageessanii hubachuun dirqama keenya isa duraa ta'uu akka qabuu fii fuula duraaf otuu nuti lammiin oromoo walii galtee fii tokkummaan keenya bu'uura tokko hin qabne tokkummaa dhabuu keenya bira dabarree alagaa wajjin waliif galuun kan danda'amus natti hin fakkaatu.sunis bakka tokkummaa hin qabnetti mirga ofii falmachuun akka hin danda'amnee fii mootummaan faashistii wayyaanee nurraa akka kufu duwwaa sammuu keenya keessatti qabachuudhan otuu tokkummaa hin qabannee akka warra jijjiiramaatti marii tokko malee mana keenyaa baanee mana namaa keessatti wal gahuun yoomiyyuu furmaata ummata oromoo kan fiduu danda'us miti.waanti tokko kan nuti amma ammaa kanatti gadi fageenyan hubachuu dadhabne tokkotu jira.sunis article 39 yeroo sana ummata eertiraatif jedhamee seera mootummaa ce'umsa yeroo sanaa keessatti akka bakka qabatu kan godhan ilmaan tigraay yeroo ammaa kana warri habashaa lakkofsa 39 kana cimsanii balaaleffatu.balaaleffannaan lakkoofsa 39 iree ofii ofiin murteeffachuu anga fottoquutti kan jedhu warri habashaa waan gara biraatif hin jibban.kan isaan jibbaniif waa'ee ummata oromoo irraa shakkii guddaa waan qabaniif malee isaanis akkuma keenyatti lakkoofsa kana jalatti seerri jiru akka isaanif kabajamu ni barbaadu ture.amma garuu tokkummaa ethiopiatif lakkoofsi 39 baayyee yaachisa kan jechaa jiraniif  sababa oromoon yeroo hunda gaafii abbaa biyyummaa isaa gaafatuuf warri habashaa dhiphachaa jiru.

Haala kanaan wal qabatee waanti inni lammaffaan atattamaan hubatamuu qabu rakkoo kaleessa ture kan ammas jiru kan borus jiraachuuf deemu jajjabeessinee ofirraa eeguu kan qabnu keessaa inni tokko tokkummaa waan jedhamu irratti cichaan hojjachuudha.kaleessas gaafa addi bilisummaa oromoo biyya keessa turetti maddi tokkummaa keenyaa eessa irraa ka'ee eessatti deemaa akka jiru otuu hin hubatin waanti hojjatamaa ture haalan guddaadha.hojiin hojjatamaa ture sunis kan bu'aa tokkollee agarsiise hin taane kunoo akkuma amma jirru kanatti bakkuma jirrutti deddeebinee akka deemnu nu taasisuuf karaa nuuf saaqe malee jijjiirramni yeroo sana irraa kaasee amma yeroo ammaa kanatti mul'dhate kan jiru natti hin fakkaatu.

Egaa akkuman duraan ibsuuf yaaletti habashaa wajjin hojjachuuf yaada lama hubachuun dirqama ta'a kanan jedhe inni duraa kan asiin olitti gabaabbinaan tuqame yommuu ta'u kan lammaffaa garuu akkuman duraan ibsuuf yaaletti habashaa wajjin waliif galuun kan nama dhibu ykn kan nama yaachisullee miti.garuu walii galtee gaafa jenne rakkoo baay'etu jidduu kana jira waan ta'eef kana daraan dursinee hubachuun murteessaa waan ta'eef sirna waliif galtee habashootaa kana kan bifa lamatti addaan baafnee hubachuu nu dandeessisu inni duraa lakkina kaleessa keessa dabarree fii kan boru keessa darbuuf teenyu of duuba deebi'anii xiinxaluun gaarii natti fakkata.

Asi irratti gabaabbinaan waantin jechuu barbaadu tokkummaan keenya cimee abdii wali irraa qabachuun keenya amansiisaa yoo ta'eef habashaa wajjin walii galuun waan tokkollee kan nu gufachiisu natti hin fakkaatu.sanaan alatti garuu bakka ofii keenyaf wal amanuun hin jirretti amanamaa taanee amansiisuu bakka hin dandeenyetti alagaa wajjin waliif galuun akkuma kaleessa goobana dachee nu keessaa bahee namota baayyee of jala hiriirsudhaan karaa saaqetti kan boru nu eeggatu haala kanaan wal fakkaata.kanaafhabachaa wajjin walii galteen waliin hojjachuu dirqama kan ta'u yoo ta'eef duraan dursinee mana namaa deemnee ijaarree kan keenya jiksuu dura tokkummaa fii wal amantaan waliin hojjachuu fii humna tokkoon waliin tarkaanfachuun keenya erga amansiisaa ta'ee booddee abbaa barbaadne wajjin humna tokko taanee hojjachuun waan rakkoo fiduu danda'u miti.warri habashaas akkuma keenya walabummaa barbaadu yoo ta'eef kaayyoon keenya wal fakkaata.garuu maqaa walabummaa ethiopia jedhu qabatanii deemunis isaanif yoo kan mijjaawu ta'e nuti erga mana keenyaa fii humna keenya cimsannee booddee isaan wajjin dibbee rukutnee ethiopia jechuun waan nutti jabaatu miti.humna tokko taanee sirna mootummaa wayyaanee irratti qabsaayun murteessaa waan ta'eef warri impayerii sana keessatti mirga isaatif falmatu hundi kaayyon keenya waan tokko ta'eef wal faana qabsaawun kan rakkoo nutti fidu hin ta'u.garuu warri habashaa kun walabummaa oromootif angam tokko jaalala qabu jennee yoo ilaallef kun gaafii biraa keessa nu galcha.egaa waantin asirratti yaada koo kan dhumaa jechuu barbaadu ofii keenyaf yoo tokkummaan keenya amansiisaa ta'eef habashaa waanti waliin qabsaayuu nu dhoowwu tokkollee akka hin jirree fii duraan dursinee tokkummaan keenya caayaa tokko jalatti erga kunuunfamee booddee habashas ta'ee warra gara biraa wajjin qabsoo hidhannoos ta'ee kan siyaasas geggeessun kan nu tarkaanfachiisu malee kan of duuba nu deebisu natti hin fakkaatu jechuun barbaada. 

    Duraan dursee nagaan koo kan oromummaa qilleensa irraan bakka jirtan hundatti isin haa gahu kabajamtoota,jaalatamtoota fii sabboontota ilmaan oromoo hunda keessan nagaan koo isin haa dhaqqabu jedhee ergan nagaa koo kan oromummaa isinitti dhaammadhee booddee waantin jechuu barbaadu asiin gaditti argama.

    Sunis akkuma beekamutti oromooon aadaa bareedaa fii waan bebeekamaa biyyyota addunyaa irratti hin argamne hunda akka qabu kan beekamu yommuu ta'u adaa oromoo bebeekamoo sana keessaa irreechi/irreessi/isa tokko kan ta'e yommuu ta'u irreessi kun gabrummaa ummata oromoo irra ture irraa kan ka'e yeroo dheeraf dagatamee akka turee fii yeroo ammaa kana garuu qabsoo hadhawaa ilmaan oromoo geggeessaniin seenaa fii aadaan oromoo ammi tokko gabrummaa habashootaa jalaa ba'uudhan yeroo ammaa kana biyya oromiyaa hundaa fii biyyota alaa keessattis haala kabajamaa ta'een kabajamaa akka jiru warri ayyana kana irratti hirmaatanii fii warri akeeka ayyaanichaa hubatan dubbataniiru.

    Haaluma kanaan onkololeessa 2/10/2011 akka lakkoofsa oromootti biyya keenyaa magalaa nairobi keessatti sirna hoo'aa ta'een kabajamee ooluf jala bultiin hojjatamaa jiraachuu isaa koreen qindeessituu ayyanichaa ifa godhanii jiru.egaa biyya kenyaa keesssatti kan argaman waldaan hawaasa oromoo biyyatti ayyana kana sirna barbaachisaa ta'een kabajanii ooluf jala bultiin qophii ayyanichaa gara raawwannaatti adeemaa akka jirus itti dabalanii dubbatanii jiru.

    Bifuma wal fakkaatun EUROPE biyyota adda addaa keessatti ayyanni irreechaa kun kabajamuuf qophiileen adda addaa raawwatamaa akka jiran qindeesitootni ayyaanichaa ni dubbatu.haaluma akanaan wal qabatee biyya norway keessatti baatii fulbanaa bara 2011 magalaa oslo keessatti sirna oo'aa ta'een kabajamee kan oole yommuu ta'u sirna ayyaanichaa irratti hayyuuleen oromoo beektotno oromoo fii ayyu dureelen adda bilisummaa oromoo akka irratti argamanis odeeffannoon naannoo sana irraa nu gahe kan addeessu yommuu ta'u sirna ayyaaneffaannaa kana irratti nutis qaaman argamnee akka itti gammadnes ibsuun barbaada.

     Biyyota alaa keessatti biyyota america,canada;austiralia,fii naannoo adda addaa hundattis haaluma wal fakkaatun kan kabajamuu fii kan kabajames yommuu ta'u biyya keessattis oromiyaa guddoo keessatti haaluma wal fakkaatun kabajamuuf jala bultiin raawwatamee jiraachuu isaa miseensota fii sabboontota oromoo hunda hubachiisuu barbaadna.

Kaleessa sabboonaa kan ture har'a ammoo jalee wayyaanee ta'ee argameera.

     Duraan dursee nagaan koo kan oromummaa bakka jirtan hundatti isin haa dhaqqabu kabajamtoota sabboontota ilmaan oromoo warra fincila diddaa gabrummaa irratti argamtanii fii warri mirga abbaa biyyummaa oromiyaatif falmii gochaa jirtan hundi keessan bahaa dhiha,kaabaa kibbatti warri argamtanii fii biyya keessatti naannoo oromiyaa hunda keessatti cicha qabsoo bilisummaa oromootif jecha alagaan roorrifamaa jirtan hundi keessan akkam jirtu ergan isiniin jedhee booddee waantin jechuu barbaadu tokko haala hin eegamneen kan ilmaan oromoo alagaatti gurgurachaa jiru yeroo duraa garuu sabboonaa kan ta'ee fii sabboonas fakkaatee kan nu faana hojjachaa ture barataa bombaa horroo ykn girmaa xurunaa kan jedhamu barataa university haroo maayaa kan ture baatota darban keessa basaasota diinatin erga yakkamee booddee qabamee mana hidhaa wayyanee keessa turuun isaa kan beekamudha.

      Barataa bombaa horroo/girmaa xurunaa/waggota dheeraf sabboonaa fii miseensa adda bilisummaa ta'ee hojjachaa erga turee booddee sana boodas miseensa qeerroo ta'ee hojjachaa kan turee fii koree hojii raawwachiiftuu qeerroo ta'ee akka hojjachaa tures kan beekamu yennaa ta'u yeroo ammaa kana garuu bala isa baasu kan ilmaan oromoo galaafachiisu hojjachaa jiraachuu isaa maddeen keenya kan ny faana hidhata qaban gabaasaniiru.egaa waan kana irraa waanti hubatamuu danda'u namni kun duraanis qaaman sabboonaa haa fakkatu malee miseensa adda bilisummaa oromoo ta'ee hojiin isaa warra wayyaneetin kan hojjachaa ture ta'uu isaa hojii inni yeroo ammaa kana hojjachaa jiru irraa hubatamee jira.

     Haaluma kanaan namni kun akkuma qabamee mana hidhaa seenetti dhimma mataa isaatif jecha ofiif hidhaa irraa bahuuf barattoota oromoo warra isa wajjin maadhee tokko ta'anii hojjachaa turan saaxiluu kan jalqabe yommuu ta'u akka odeeffannoon kun qormataa dhagaa ta'e geggeessee nuuf gabaasetti hojiin inni barattoota oromoo warra hidhaa jiranii fii warra mana hidhaatin alatti hafanis irra deemee funaansisuu erga jalqabee booda konkolaataa badhaafamee jiraachuu isaas maddi kun itti dabalee addeessee jira.

     Barataan kun yeroo dheeraf amanamaa fakkaatee nu faana hojjachaa turuun isaas kan hin dagatamne yommuu ta'u keessumatti maadheelee ofiif ijaares yeroo ammaa kana hunda isaanii funaansisee akka jiru hubatamee jira.hojiin inni hojjate hojii guddaa ta'uu isaatif konkolaataa lakkoofsi isaa A.A 05183 kan ta'e badhaafamee achuma finfinnee keessa hojjachaa jiraachuu fii university hunda keessa deemudhaan barattoota oromoo funaansisaa akka jiru maddi kun gabaasee jira.

      Barataa girmaa xurunaa iccitii qeerroo kan sirritti beekuu fii miseensaa fii koree hojii raawwachiiftuu akkasumattis itti gaafatamaa maadheelee kan ture yommuu ta'u iccitii jiru hunda dabarsee akka wayyaanef kennee fii fuula duraafis barattoota oromoo warra isa wajjin hariiroo qabaachaa turan hunda saaxiluu irratti gadi fageenyan hojjachuuf wayyaanef waadaa seenee akka mana adabaa irraa bahes kan beekamu yommuu ta'u keessumaayyuu aamilee isaa jajjabeessuf erga wayyaanen konkolaataa badhaaftee booda university adamaa keessaa qofa barattoota 71 akka ukkaamaman godhee jira.ammas hojiin isaa itti fufeera.

       Barataa zammachuu makonnin kan jedhamu barnoota isaa raawwatee boqonnaaf akkuma maatii isaa bira deemetti duukaa bu'ee hordofuudhan otuu maatii isaa bira guyyaa lama hin turin kan qabsiise girmaa xurunaa ta'uu isaa eenyu biratti kan beekamudha.

      Bara 2009 irraa jalqabee amma qabamutti ciminaan waliin hojjachaa kan turre barataa bombaa horroo kun odeeffannoo gaarii fii yaada dhugaa irratti hundaawe dhiyeessaa akka turee fii dhaaba birattis nama amantii guddaa qabu kan ture yommuu ta'u qeerroo keessattis bakka guddaa qabaachaa akka ture dubbatama.

     Egaa walumaa galatti seenan nama kanaa kan dubbatamee dhumu waan hin taanef hojiin isaa maal irra akka gahee jiruu fii gara kamittis tarkaanfachaa akka jirus horddoffii cimaan irratti godhamaa waan jiruuf akka odeeffannoo arganneen nutis isin dhaqqabsiisuf waadaa guddaa isiniif seenuu barbaadna.

                    **Oromiyaan ni bilisoomti**    

                    **Gadaan gadaa bilisummaati**

Amantii fii sabummaa kamtu dursa jettu?

   Amantii fii sabummaa kantu dursa mata duree jedhu jalatti waanti ani dhiyeessuu barbaadu asiin gaditti yaada gabaabaa tokko barreessuun barbaada.sunis waan amantii faallessu otuu hin taane kan amantii fii sabummaas deeggaruu fii jajjabina kan kennu ta'uu isaa hubachuu qabdu.

     Akkuma beekamutti amantiin saba oromoo kan ganamaa waaqeffataa yommuu ta'u yeroo booda garuu sababa amantiin babal'dhachaa dhufeen amantiin oromoo bifa adda addaatti addaan qoodamuun isaa kan beekamu yommuu ta'u haala knaan wal qabatee yaada yeroo dhihoo kana keessatti dhiyaate tokko irratti namootni baayyeen wal mormaa akka turan mormiin isaanii akka malee kan nama gaddisiisu ta'uu isaa waanan hubadheef yaada kana maxxansuuf dirqama natti ta'eera.

     Amantiin oromoo kan ganamaa waaqeffataa yommuu ta'u yeroo ammaa kana garuu amantiin saba oromoo waaqeffataa,islama,chiristian fii akkasumas amantii adda addaa kan hordofan yommuu ta'u waa'ee amantii kana irratti wal qoodinsi oromootaa ammas itti fufee jira.sunis garee/groupes/maqaan ishee chiristian and islam jedhamtu tokko yeroo baayyee amantii irratti namoota baayyee wajjin akka wal lolaa jiran akkasumattis oromoon dhaloota isaa durayyuu islama kan jedhamu yaada dhiyeessudhaan akka lammiin oromoo itti addaan wal qoodu gochuuf tattaaffachaa kan jiran yoo ta'eyyuu yeroo ammaa kana garuu lammii oromoo dammaqee kan ta'uu isaatif waa'ee amantii kana irratti dhimma godhatee kan dubbatu namoota qubaan lakkaawwaman malee harki guddaan garuu rakkina amantii akka hin qabnee fii rakkoon ummata oromoo bilisummaa dhabuu malee amantii akka hin dhabnee fii amantiin akka hin gabroomfamne dubbatu.garuu garee kana keessatti yaadni kun fudhatama hin qabu kan jedhan namootni tokko tokko ejjannoo godhatanii mormii cimaa dhiyeessaa kan jiran ta'uunis hubatameera.

    Akka jecha isaanitti oromummaa dura islamummaatu dursa kan jedhan yommuu ta'u otuu hin dhalatin dura amantii islamummummaa hordofaa turre warri jedhanis asuma garee kana keessatti argamu.akka fakkeenyatti namoota kana keessaa muraasa kan ta'an maqaa isaanii kaasun hin danda'ama ture garuu ammaaf maqaa isaanii kaasun boruuf bu'aa tokkollee kan hin qabne waan ta'eef maqaa jara kanaa kaasuun waan bu'aa qabu ta'ee natti hin mul'anne waan ta'eef kaasun barbaachisaa natti hin  fakkaatu.oromoon otuu hin dhalatin dura amantii islamummaa hordofaa ture inni jedhamu kun kan nama gaddisiisu ta'uu isaa fii fuula duraaf haalli kun biyya keessattis ta'ee biyyaan alatti ilmaan oromoo jiddutti babal'dhachaa yoo dhufeef qabsoo bilisummaa oromoo irratti gufuu cimaa akka ta'u hubatamee jira.

      Egaa ani as irratti waantin jechuu barbaadu amantii isa kamiyyuu tuquu otuu hin taane amantiin inni kamiyyuu kabajamaadha.garuu amantii gaaddisa godhatanii warri oromoota addaan baasuuf tattaaffachaa kan jiran otuu seenaa isaanii of duuba deebi'anii of xiinxalanii haalan gaarii natti fakkaata kan jedhu irratti xiyyeeffadheen barreesse malee amantiin kamiyyuu kabajamaadha,kabajamuus qaba.

    Yeroo ammaa kana ummatni oromoo dhibba irraa sagaltamii shan 95% oromummaa isaanitti dammaqaanii jiru malee rakkoon amantii ummata oromoo keessa akka hin jirre sirritti hubatamee jira.bakka kun hundi ummata oromoo biratti bakka argatee jirutti ammas akka gaafa bara 1960nni keessa qabsoon bilisummaa oromoo amantiin addaan qoodamuudhan bakka injifannoon galmeeffamuu gahetti sababa addaan wal qoodinsi isaan jiddutti argameef jecha qabsoon kun akka of duuba deebi'u ta'uu isaas eenyuyyuu kan beeku natti fakkaata. 

     Egaa as irratti waanti guddaan beekamuu qabu tokko inni guddaan amantii fii kutaan adda wal qoodun ammas yoo kan nu jiddutti uummamu ta'e qabsoon bilisummaa oromoo ammas waggoota dheeraa fudhachuu akka danda'uu fii oromiyaas ta'ee lammiin oromoo gabrummaa habashaa jalatti akka hafu taasisuu irraa waanti of duuba isa deebisu tokkollee hin jiru.namni oromoo ta'ee uumame tokko amantiin isaa kan barbaade haa ta'u garuu waanti beekun irra jiraatu***mirgaa fii amantiin keenya bilisummaa duwwaadhan akka kabajamu beekuu akka qaban dhaamsa koo kan oromummaa dabarsuun barbaada***barreeffama kana irratti yaada bal'dhaa kennuun barbaachisaa waan ta'eef irratti hirmaadhaa.yaada qabdan sodaa tokko malee barreessaa wal amanuu fii wal amansiifnee waliin tarkaanfachuun boruuf bu'aa guddaa nuuf qaba waan ta'eef bakka jirtan hundatti yaada kana irratti hirmaadhaa.

               **Gadaan gadaa bilisummaati**

               **Oromiyaan ni bilisoomti**    

Bakkalcha-bilisummaa-oromoo by kiilolee birraa

Baqattoota oromoo biyya somaliland keessa jiran atattamaan akka bahan godhamanii jiru.

                                                                   Bakkalcha-bilisummaa-oromoo:-

    Akkuma beekamutti baqattotni oromoo biyya somaliland keessa jiraatan yeroo gabaabaa keessatti biyya sana gadi dhiisanii akka bahan odeeffannoo BBC gabasee irraa hubachuun danda'amee jira.baqattota oromoo lakkoofsan nama 100.000 ol kan ta'an biyyattii keessatti kan argaman yommuu ta'u rakkina adda addaatif biyya irraa baqatanii biyyattii keessatti koolu-galtummaa gaafachuudhan jiraachaa kan jiran yommuu ta'u yeroo ammaa kana garuu biyya gadi dhiisanii akka bahan mootummaan somaliland mahammad muhummad/siranyoo/kan jedhamu gaazexxeessitoota biyyatti walitti qabuudhan akka dubbate BBC afaan somalee irraa hubachuun danda'amee jira.

     Baqattootni oromoo kun biyya somaliland kana keessa jiraachuuf yookan biyya oromiyaa kan caaltu otuu hin taane rakkiana mootummaan wayyanee irratti geggeessaa jiru jalaa dahannoo argachuuf warra biyya sanatti baqatanidha male jiruu isaanii fooyyeffachuuf warra biyya isaanii irraa baqatan akka hin taanes oduun kun itti dabalee addeessee jira.akka maddi oduu bbc afaan somalee ragaa bahutti baqattotni ku biyyatti yoo deebi'an rakkinni isaan qunnamu kan nama yaaddessudha jechuudhan erga dubbatee booda otuu haalli kun ilmaan namaa kana irratti hin raawwatin falli tokko akka barbaadamu jechuudhan gabaase.

       Biyyi somaliland kun jireenyi isaanii qabeenya oromiyaa irraa argamuun kan jiraatan yommuu ta'u arka dhibba irraa 98 qabeenya oromiyaa irraa gara biyya isaanii kan seenu ta'uu isaas kan dubbate barreeffamni kun itti dabalees qasoon bilisummaa biyyattii sanaa kan somale national movment/S.N.M./kan geggeeffamaa ture gargaarsa biyya oromiyaa irraa argataniin biyya isaanii akka walaboomsanis beekamaadha.yeroo ammaa kana garuu sana hunda otuu beekan ilmaan oromoo warra isaan jalatti baqatee gaaddisa isaan godhatee jiraachaa jiru guuranii mootummaa habashaatti kennuuf hojii raawwachaa jiru.haaluma akaan wal qabatee haalli baqattoota kanaa yeroo ammaa kana haala yaaddessaa keessatti waan argamuuf bakka jirtan hundatti qaama dhimma kanaaf furmaata kennuu danda'utti akka nuuf iyyitan dhaamsa oromummaa dhaammanna.

Beela ummata ethiopia fii qabeenya mallas zenawii

    Yeroo ammaa kana akkuma beekamutti beelli cimaan biyyattii keessatti otuu argamu beelli tokkollee hin jiru jechuudhan mallas zenawii gargaarsi biyyota alaa irraa ummataaf godhamu akka irraa citee ummatni beelan dhumuuf beelli tokkollee biyya keenya keessa hin jiru jechuudhan yeroo baayyee akka mormaa jiru beekamaadha.sunis beela biyyatti keessa jiru kan yeroo ammaa websit addaa addaa irratti argamuu fii kan chanal tv addaa addaa irratti argamaa jiru hunda dhoksuuf mallasaan tattaaffin inni hin godhin hin jiru.haata'u malee akka fedhe yoo jedhee fii dhoksuuf yoo tattaafateyyuu gochi inni ummata oromoos ta'ee ummattota cunqurfamoo biyyattii keessatti argaman beela fii rakkina adda addaatin saaxiluuf tattaafachaa jiru kun boruuf kan isa gaafachiisu ta'uu waan of dagate natti fakkata.

     Haaluma kanan wal qabatee ummatni biyya sana keessa jiru otuu jimlaan beelawaa jiruu inni garuu waatii isaa daaba itti huffisuudhan keessumatti ilmaan isaa yeroo ammaa kana daaba sadarkaa addunyaatti akkaan mi'aa ta'e ykn qaalii ta'e maatii isaatti huffisaa kan kan jiru yommuu ta'u qabeenya biyyattitti jaarsaf jaartin itti bashannanuu bira darbanii ilmaan isaanii qaama guututti daaba itti huffisaa jiraachuu isaanii kan beekamuu fii kan mul'atus yommuu ta'u ummatni biyya sana keessa jiraatu garuu beela cimaa ta'een waan nyaatan dhabuudhan biyyatti irraa godhaanaa akka jiraanii fii yeroo ammaa kana balaan beelaa kun fuula duraaf akka malee yaaddessaa kan ta'e yommuu ta'u kana hunda dhoksuuf wayyaanen tattaffii isheen godhaa jirtu waldaa gargaarsa midhan addunyaa /WFP/dhaabbatni jedhamu beela biyyattii keessa jiru boruuf yaaddessaa kan ta'ee fii fuula duraaf gargaarsi atattamaa yoo hin dhaqqabin akkaan yaaddessaa ta'uu isaa dhaabbatni kun dubbatee jira.

     Kun kanumaan otuu jiruu gargaarsi karaa biyyota adda addaa warra ummata beelawe gargaaraa jiru gargaarsa biyyatti qaqqabe otuu ummataaf hin qaqqabsiisin gara biyya tigraayitti ergee daldaltootatti erga gurguree booda daldaltootni tigraay erga mallas irraa bitatanii booddee gatii mi'aa/qaalii/ta'een deebisanii ummata ethiopianitti akka gurgurachaa jiranis itti qaqqabamee jiraachuu isaa hubatameera.

    Egaa mallasaa fii Hazeeb mesfin akkasumatti ijoolleen isaanii qabeenya biyya sanaa walitti qabatanii itti bashannanaa jiraachuu bira darbuudhan akkuman asiin olitti dubbadhetti ilmaan isaanii qaama guututti daaba itti naquudhan ummatni biyyitti akka arguuf website addunyaa irratti of gabaasaa jiru.

    Haala kanaan wal qabatee beela yeroo ammaa kana dhoksuuf tattaaffin isaan gochaa jiran kan galma hin geenyee fii fuula duraafis galma gahuu kan hin dandeenye ta'uun isaas hubatamee jira.waldaan gargaarsa midhan addunyaa dhimma kana irratti yeroo darbe gabaasa bal'dhaa akka gabaases hubatameera.

*Fincila diddaa gabrummaa sabboontota oromoo Qeerroo bilisummaa*

   Fincila diddaa gabrummaa yeroo dheeraf ummatni oromoo geggeessaa ture ammas kan addaan cite otuu hin ta'in jajjabaatee itti fufaa jira.fincilli diddaa gabrummaa kun gootota oromootin kan jalqabame yommuu ta'u yeroo ammaas sabboontota oromoo akkasumas goototaa fii barattoota oromootin yeroo ammaa kanas bifa isaa jijjiiratee qabsoon kun galma gahuuf adeemaa baka jirutti tokkummaan ummata oromoo laaffachuu otuu hin taane cimee itti fufuu akka qabu hayyuleen oromoo ni dubbatu.sunis qabsoo kaleessa lubbuun gootota meeqaa itti wareegame akkasumatti seenaa haqaa seenaa qulqulluu dhaloota boruu dhaalchisuuf hojiin hojjatamaa ture milkaawee yeroo ammaa kana karaa goototni oromoo dhiigan taraaranii darban irratti qabsoo cimaan geggeeffamaa jiraachuun beekamaadha.
      Kun kanumaan otuu jiruu yeroo ammaa kana warri kaleessa booji'amtoota wayyaanee turtee fii harcaatuun dargii warri turte adda bilisummaa oromoo kan jedhamu biyya keessa hin jiru jiraachuus hin danda'u kaleessas hin turre jechuudhan ummata bal'aa oromoo jiddutti olala adda addaa ofaa yoo jiraataniyyuu ummatni oromoo garuu seenaa isaa gadi fageenyaan waan beekuf jecha jaleleen wayyaanee ummata jiddutti bittinneessaa jirtu kana fudhachuuf kan yaalii godhe tokkollee hin jiru.jaleen wayyaane warri kaleessa harcaatuu dargii turte yeroo ammaa kana oromoo qulqulluu warra sabaaf laalatu of fakkeessuf tattaaffin isaan hin goone tokkollee hin jiru.garuu ummata oromoo biratti fudhatama tokkollee hin arganne waan ta'eef ummata humnaan amansiisuf karoora isheen baafachaa jirtus saaxilamee jira.
      Ummata oromoo kan bakka bu'uu danda'u nu malee hin jiru,seenaa ummata oromoos gadi fageenyan kan beeku nu malee hin jiru warri ofiin jettu kan akka abbaa duulaa gammadaa ykn minaasee walda goorgis fii kan akka kumaa dammaksaa yokan taayyee walda sanbata yeroo ammaa kana keessatti siyaasaa dullatti waggota dheeraa dura ture qabatanii ummata jiddutti olola hin taane yoo bittinsaa jiraataniyyuu oduun isaanii umma oromoo biratti hiiphoo ta'ee jira.seenaa oromoo sirritti beekna warri jettu kun warra bara 1981 akka lakkoofsa habashaatti kutaa shawaa kaabaa naannoo darraa jedhamtutti barnoota afaan oromoo yeroo gabaabduf wayyaanen kenniteef sana sababa godhachuudhan seenaa oromoo beekna jechuudhan afaan guuttatanii dubbachuun isaanii ummata oromoo dinqisiisaa jira.

    Dhaabbata dimokiraasummaa ummata oromoo jechuudhan warri maqaa ofirra tuultee saba oromoo gabrummaa itti hufifte jaleen wayyaanee fii harcaatun dargii kun yeroo irraa yerootti mootummaa naannoo oromiyaa ta'uu kan danda'u nu malee hin jiru,ummata oromoos kan bakka bu'uu danda'u nu malee hin jiru jechuudhan erga ummata gowwoomsuu jalqaban waggota dheeraa lakkoofsisaa yoo jiraataniyyuu ummata biratti garuu ammam tokko fudhatama akka qaban eenyuyyuu sirritti kan beeku ta'uun beekamaadha.

Akeekkachiisa Sabboontota Oromoo Hundaaf

      Duraan dursee nagaan koo kan oromummaa qilleensa irraan isin haa gahu kabajamtoota,jaalatamtoota,sabboontota ilmaan oromoo hunda keessan ergan nagaa koo kan oromummaa isinitti dhaammadhee booddee waanti ani as irratti isin hubachiisuu barbaadu haala yeroo ammaa biyya keessas ta'ee biyyaan alatti waanti hojjatamaa jiru waan guddaa ta'uu isaa fii kittillayootni wayyaanee biyya keessaa fii biyya alatti ilmaan oromoo irratti shirri isaan hojjachuuf tattaafachaa jiran bakka hundatti itti qaqqabamee jiraachuu isaa hubannee jirra.
      Haaluma kanaan wal qabatee paltalk maqaan isaa "oromiyaa wiirtuu gadaa bilisummaa oromoo"kan jedhamu kan biyya america keessa maadheffatee jiru yeroo ammaa kana sabboontota horachuuf tattaaffii yoo godhanillee room kana keessatti basasota wayyaanee warra kaleessa shillixoo wayyanee sooramaa turtee akkasumas booji'amtoota wayyaanee fii harcaatuu dargii kan taate hundi room kana keessatti argamuudhan yeroo ammaa kana jeequmsa guddaa huumudhaan akka oromootni waliif hin galle gochaa jiru.
       Isaanis yeroof maqaa isaanii kan dhugaa itti qaqqabuun kan hin danda'amne yoo ta'eyyuu fuula duraaf garuu karoorri itti qabatamee jiru jaleewwaan kana maqaa isaanii fii bakka dhaloota isaanii akkasumattis document isaanii wajjin dhiyeessuf karaa mijjessaa jiraachuu keenya itti daballee beeksisuu barbaadna.
     Haalli isaan hojjachaa jiranii fii tokkummaan oromootaa yeroo hunda kan wal faalleessu ta'uu isaa warri hubatan akka dubbatanitti amma danda'ameen odeeffannoo akkas fakkaatu erga argannee booddee roomii kana keessatti garee ijaarree akka gabaasa tokko tokko nu qaqqabsiisaniif hojiin hojjatamaa jiru ammallee gara milkaawinatti adeemaa jiraachuu isaas isin hubachiisuu barbaadna.
     Egaa jaleewwan kun odeeffannoo adda addaa room kana keessaa funaanudhaan gara television oromiyaatti gabaasaa akka jiranis kan hubatame yommuu ta'u hojii kana keessaa akka tokkotti waan tokko kan itti qaqqabnee jirru namni tokko mic qabatee dubbachuuf erga dubbii jalqabee booddee lakkoofsa television oromiyaa kana barreeffaa sanaan booda bilbilaa jechuudhan erga dubbatee booddee oromoota jiddutti jeequmsa guddaa akka huumes itti qaqqabamee jira.hojiin isaanii oromoota warra biyya alaa jiran irratti kan xiyyeeffate otuu hin ta'u warra biyya keessa taa'ee room kana keessatti hirmaatu odeeffannoo funaannachuuf tattaafachaa akka jiran hubatamee jira.

Suuralee magaalaa poitiers charentes

 

 kiilolee birraa

 

Barataa Zammachuu makonnien eessa akka gahe dhabamee jira.

     Barataa zammachuu makonnin yeroo ammaa kana eessa akka jiru dhabamuu isaa beekamee jira.zamachuun barataa university Adama yommuu ta'u akkuma barumsa isaa irra turetti yeroo boqonnaatif gara warra isaa akkuma deemen warra isaa biraa qabamee yeroo ammaa kana mana hidhaa wayyanee hunda keessaa barbaadamee kan dhabame ta'uu beekamee jira.

     Barataa zammachuun badii tokku malee jalee wayyaanotaatni yakkamee maatii isaa biraa kan dhabame yommuu ta'u warri isaa ykn maatin isaa yoroo ammaa kana akka malee barbaadaa akka jiranii fii barbaadaniis argachuu akka hin dandenyes gabasaa oromiyaa irraa nu qaqqabe irraa hubachuun danda'amee jira.

     Egaa akkuma beekamutti barattootni oromoo yeroo ammaa lakkoofsi isaanii 12.013 ol kan ta'u mana hidhaa wayyanee keessatti akka dararamaa jiranii fii murtiin hidhaa umrii guutuu fii ajjechaallee akka itti murtawaa jirus hubatamee jira.barataa seenaa mararaa kan jedhamu university arbaminch irraa kan qabame yeroo ammaa kana murtiin du'aa akka itti murtaawes odeeffannoon kun itti dabalee addeessee jira.kana duwwaa otuu hin ta'in barattoota baay'een haaluma wal fakkaatu irratti kan argaman yommuu ta'u yeroo irraa yerootti barattota oromoo irratti tarkaanfin ilmaan tigraayin fudhatamu ammas bifuma wal fakkaatun itti fufee jira chuun gabafaamee jira.

Bu'uuressaan Bakkalcha-Bilisummaa-Oromoo kiilolee birrati

Mallattoo bakkalcha bilisummaa oromoo

**Bakkalcha-Bilisummaa-Oromoo**: Biyya irraa baqatanii biyya dimokiraasii qabdu keessa jiraachuun bilisoomuu miti.

**Bakkalcha-Bilisummaa-Oromoo**: Biyya irraa baqatanii biyya dimokiraasii qabdu keessa jiraachuun bilisoomuu miti.

Bu'uuressaan Bakkalcha-Bilisummaa-Oromoo kiilolee birrati

Biyya irraa baqatanii biyya dimokiraasii qabdu keessa jiraachuun bilisoomuu miti.

     Biyyaa baqatanii biyya dimokiraasii qabdu keessa jiraachuun bilisoomuu miti mata duree jedhu jalatti baqattoota oromoo warra biyya irraa baqatanii biyyoota adda addaa keessa jiraataniif yaada qophaawe yommuu ta'u barreeffamni kun fuula duraaf baqattoota oromoo kana irratti xiyyeeffachuudhan ballinaan ni dhiyaata.
     Egaa waa'ee baqattoota oromoo biyyoota addaa addaa keessa jiraatan hunda asirratti waantin qeequu barbaadu akkuma beekamutti baqaattootni oromoo kun yeroo duraatif gaafa biyya irraa baqatanii biyya ollaa seenan waa'ee miseensummaa ykn deeggartummaa adda bilisummaa himatanii akka koolu galtummaan kennamuuf kan gaafatan yommuu ta'u waa'ee adda bilisummaa oromootin erga koolu galtummaa argatanii booda carraa biyya sadaffaa gara biyyota addaa addaatti akka deeman carraa argatu.carraa kanatti gargaaramuudhan erga biyya sadaffaa argatanii booda america,canada,europe,austiralia fii biyya carraan isaanii isaan qunnamsiise erga argatanii booda biyya sana keessatti hojiin isaan adda bilisummaa oromootif hojjatan maal fakkaata?jennee yoo wal gaafanne haalli isaa waan baayyee nama gaddisiisu ta'ee argama.
     Haalli baqattoota oromoo kun maqaa kaleessa adda bilisummaa oromootin carraa argatan sana irraanfachuudhan addi bilisummaa oromoo eessa akka jiruu fii maal irra akka jirullee warra irraanfatan keessaa baqattoota tokko tokko maqaa kaasuun ni danda'ama ture garuu kaayyoo ofii kan ganama qabatanii manaa bahan kan itti biyya irraa baqatan irraanfachuun waan gaarii natti hin fakkaatu.sunis yeroo ammaa kana haalli baqattoota oromoo biyyota tokko tokkoo yoo ilaalle kan baayyee nama gaddisiisu ta'uu isaas akkuma hubatametti biyya keessa jiran sana keessatti akka waan biyya sana bilisa baasuuf dhaqanii tokkotti magaalaa magaalatti addaan wal qoodudhaan yakka gurguddaa wal irratti akka hojjachaa jiranis baqattoota biyya canada jiran irraa hubatamee jira.haalli kun ammas kan fooyya'e otuu hin taane damee baasee babbal'dhachaa jiraachuu isaa fii qabsoo bilisummaa oromoo irraanfatanii ammas kutaan wal qooduu jalqaban.
     Waa'ee kana irratti waan guddaa kaasuun barbaada ture garuu baqattootni warri dhugaadhan adda bilisummaa oromoo fii dhaabbata oromoo warra haqaaf hojjatu wajjin warri sirnaan hojjachaa jiran akka abdii hin kutatneef jecha gochaalee baqattoota oromoo warra kanadaa fii america keessa jiranii kaasun gaarii waan natti fakkaachuu dideef walumaa galatti rakkinni jiraachuu isaa kaasee bira darbuun barbaada.haala kana keessatti warri oromummaa isaanis of irraanfatanis akka jiranillee otuun hin tuqin bira darbuu hin barbaadu.kana malees waantin jechuu barbaadu  
warri kaleessa gaafa biyya keessa jiran qabsoo adda bilisummaa oromoo keessaa qooda qaban ammallee abbaan barbaadde yoo wal qooddee diina walitti taateyyuu nuti kaayyoon keenya kaayyuma keenya jechuudhan qabsoo isaanii waan hojjachuu danda'an hunda hojjachaa jiru.
     Haaluma kanaan wal qabateekaleessa nuti miseensa adda bilisummaa oromooti jechuudhan maqaa guddaa kana ofirra tuuludhaan erga biyya walaboomte seenanii booda garuu adda bilisummaa oromoo jechuun maal jechuudha jedhanii gaafii adda addaa warri gaafachaa jiranis jiru.kun egaa waan nama gaddisiisu keessaa inni guddaa waan akka kanaa ta'uu isaati.kana malees website "Qeerroo" keessa seenanii waan hin taane hunda warri barreessaa jiranis warruma eenyummaa isaanii irratti shakkii ofirraa qabanii fii warra kaleessa shillixoo wayyaanee sooramaa turan akka ta'es hojii isanii irraa hubachuun danda'amee jira.
     Sabboontotni fii qabsaayonni adda bilisummaa oromoo ammas yoo biyya bilisoomtee fii biyya dimokiraasii qabdu keessa jiraataniyyuu hojiin isaanii akkuma kaleessaa dhaaba isaanii wajjin hojjachaa jiru malee kaayyoo isaanii warra jijjiire ammallee hin argine.garuu warra jalee wayyaanee turtee hojiin ishee gaarii ta'uu gaafa dide yeroo wayyaanen of irraa haritu gara biyya ollaatti baqatanii nuti adda bilisummaa oromoo deeggarra jechuudhadhan koolu galtummaa gaafatu.erga carraa kanas argatanii biyya dimokiraasii qabdu gahanii boodallee shillixoodhuma wayyaanee sanatu duraa mul'ata waan ta'eef miseensota adda bilisummaa oromoo jiddutti akka walii galteen hin cimneef olola kaasu.isaanis eenyufaa akka ta'an garuu sabboontotni haqaa tokkoon tokkoon isaanii seenaa jiru kana gadi fageenyaan beeku.
     Egaa abbaan barbaadde ammas biyya sadaffaa keessas ta'ee biyya oromiyaa keessatti wayyaneef jalee yoo taateyyuu nuti abdii hin kutannu jedhu sabboontotni bilisummaa oromoo hundi isaanii walii galteen isaanis akka warra jalee kanaan hin bittinnoofnes akeekkachiisa waliif kennaa akka jiranis hubatamee jira.
     Yeroo ammaa kana "Qeerroon" biyya keessa taa'ee hojii amansiisaa fii boruuf abdii guddaa kan qabu hojjachaa jira.hojiin isaanis biyyoota addaa addaa keessa deeggarsa kan argatee fii fuula duraafillee abdii guddaa kan qabu ta'uu isaa sabboontotni oromoo hundi itti amananii jiru.garuu warri erga biyya sadaffaa argatanii booda of wallaalan kun qeerroon sodaatee akka hojii isaa dhiisuf waan adda addaa itti barreessaa jiru.telephonanis bilbilanii lakkii waan kana dhiisaa dargaggoota oromoo hin ficcisiisinaa jedhanii akka hojiin isaanii laaffatee wayyaanen biyya keessa turtuuf tattaaffii cimaa warri gochaa jirus warra kaleessa jalee wayyaanee turtee fii gahee hojii dhabuudhan achi keessaa warra hari'amtedha malee sabboontotni dhugaa waan akkasii lammii ofiitif hin yaadan.warri waan kana hojjachaa jiranis eenyufaa akka ta'an tokkoon tokkoon isanii beekamanii waan jiraniif kaleessa maal irra akka turanii fii ammas maal gochuu akka barbaadaillee itti qaqqabamee jira.
     Haaluma kanaan wal qabatee bara 2010 erga america seenani booda yeroo ammaa kana yoo dubbisuuf tattaafatteyyuu afaan english malee hin dubbatan.kanaaf kun omaa jechuus miti.beekumsas natti hin fakkaatu.duraan dursa garuu eenyummaa ofitti amanuun murteessaa natti fakkaata.qabsoon warra haqaa garuu ammas borus yoomiyyuu taanan itti fufa.ololli jalee wayyaanee fii warra kaayyoon arkaa badee garuu sabboontota oromoo abdii hin kutachiisu.walumaa galatti komiin ani baqattoota oromoo irraa qabu kana duwwaa otuu hin ta'in fuula duraaf amma danda'ametti yeroo isaa eeggachuudhan kan dhiyaatu ta'uu isaa asumaan isin hubachiifna.
       ***Abbaan barbaadde fira diina godhattee diina fira godhachuudhan ilmaan oromoo irratti yoo duulaa jiraatteyyuu qabsoon keenya galma gahuun isaa hin hafu***Haqaaf falmanna waan ta'eef ni bilisoomna***jecha kana akeekkadhaa!

Sirba abbitoo kebede

Sirboota warraaksaa by kiilolee birraa

 

Fincila diddaa gabrummaa gootota oromootin geggeeffamaa ture

 Abbaan barbaadde Jalee ilmaan tigraay yoo taateyyuu ummatni oromoo bilisummaan isaa hin hafu.

Garuu warri seenaa oromoo kan beeku nu malee hin jiru fii ummata oromoo namni bakka bu'uu danda'u tokkollee hin jiru jedhuudhaan yeroo hunda dhaadatan keessaa

         1-Abbaa duulaa gammadaa ykn minaasee walda goorgis

         2-Kumaa dammaksaa ykn Taayyee walda sanbati yeroo irraa yerootti beekaa of fakkeessanii mootummaa naannoo oromiyaatti aangoo irratti warri wal jijjiiraa jiran erga ummata oromoo bakka bu'aan isaan malee hin jiru ta'e maalif yeroo ummatni oromoo ilmaan tigraayin ajjeefam, hidhaan umrii guutuu itti murtaawu,yeroo biyya irraa dargaggootni oromoo warri boruuf biyyaaf abdii qaban biyya irraa mancahaa jiran kana maalif cal jedhanii ilaalu yoo oromoo bakka bu'uu danda'an?

    Harcaatuu dargii fii booji'amtuu wayyaanee kan taate seenaa oromoo eessa haadha isheetti beektii seenaa oromoo beekna jechuudhan ummata gowwomsaa jirti.namni seenaa ofii beeku akka adda bilisummaa oromootti qabsoo haqaa geggeessa malee yoom alagaa jalatti galee lammii isaa diinatti gurgurata?

Bu'uuressaan website kanaa* kiilolee birraa*

       Gara bakkalcha bilisummaa oromoo kanatti baga nagaan dhuftan,bakkalchi bilisummaa oromoo hojii jalqabuuf erga murteeffatee yeroo muraasa lakkaawwatee jira.garuu haala rakkina yeroo irraa kan ka'een yeroo barbaadamu sanatti hojii isaa jalqabuu hin dandeenye.kunis maal irraa kan ka'e yoo jenne haala jiruu biyya ormaa kan boqonnaa hin qabne wajjin walitti dabalamee yeroo dhabuu irraa kan ka'een yeroo hojii jalqabuuf murteeffatetti hojii isaa jalqabuuf kan gufuu itti ta'e rakkinan asiin olitti dubbadhe kana yommuu ta'u yeroo ammaa kana garuu barreeffama xixinnaa qopheessudhaan sabboontota oromoo hunda warra biyya keessa jiranii fii warra baqattummaan biyyota adda addaa keessa jiran hunda hirmaachisuu jalqabee jira.egaa bakkalchi bilisummaa oromoo kun ammaan duras hojii xinnoo tokko kan jaldhabee dhiise yommuu ta'u bifa barbaachisaa hin taanen kan qophaawe waan ta'ee haala hirmaannaa ummataaf mijjawun yeroo amma kana bifa gaarii ta'een hojii isaa jalqabee jira.

      Kanaaf sobboontota qabsoo bilisummaa oromoo miseensota deeggartootaa fii hawwii bilisummaa oromoo akkasumas hadooddii oromummaa warri qabdan ilmaan oromoo hundi keessan hirmaannan keessan nu faana akka ta'uu fii fuula duraaf gamtaa tokkummaa keenyaa cimsachuuchuudhan rakkina kaleessa ture irraa barannee kan boruutif itti haa qophoofnu.ammaan duras otuu biyya qabnuu otuu qabeenyaa fii beektotas ta'ee goototas qabnuu sababa tokkummaa dhabuu keenyyaa duwwaaf alagaan karaa nutti argattee warra garaan gurgure nu keessaa funaantee leenjifachuun akka bittaa gabrummaa warra habashaa jalatti kufnu nu taasisee kan jiru tokkummaa dhabuu malee waan biraa tokkollee kan nuti dhabne tokkollee hin jiru ture.

Sabboontota Oromoo Warra Ta'an Hundaaf

       Duraan dursee nagaan koo kan oromummaa bakka jirtan hundatti qilleensa irraan isin haa dhaqqabu kabajamtoota,sabboontota ilmaan oromoo hunda keessaniif nagaa koo ergan dhaamee booda waantin jechuu barbaadu hundi asiin gaditti akka argamu kanadha.nagaa koo gabaabduu kanatti aansee ergaan barreeffama kanaa haala yeroo ammaa kana biyya oromiyaa keessatti hojjatamaa jiruu fii waan hojjatamuuf deemu irratti xeyyeeffachuudhan barreeffama dhiyaate yommuu ta'u barreeffama kana gadi fageenyan erga hubattanii booda ergaa inni qabu hubachuun barbaachisaadha.

        Haalli yeroo ammaa biyyattii habashaa keessatti ilmaan tigraayin hojjatamaa jiru kan akka malee nama gaddisiisu yommuu ta'u wayyaanen sodaa ilmaan oromoo irraa qabdu keessumatti barattoota oromoo irraa qabdu irratti alkanii fii guyyaa boqonnaa dhabuudhaan dhaabbata china tokko kan maqaan isaa BITSCHINEORE jedhamu wajjin hojii technology cimaa kan ta'e biyyattii keessatti baballisaa akka jiran odeeffannoon oromiyaa irraa nu qaqqabe addeessee jira.haala kana irratti barreeffama tokko kan barreeffame irratti haalli isaa maal akka fakkaatuu fii maal hojjachuu akka wayyaanen barbaaddu hunda iccitii isaanii kan argate maddi odeeffannoo kanaa ammas fuula duraaf waan biyya keessatti hojjatamaa jiru irratti hordoffii guddaan akka godhamaa jirus hubachuun barbaachisaadha.

      Haaluma kanaan wal qabatee biyyota africa keessatti rakkinni deemaa jiru kun biyya keenyas hin hanqatu jechuudhan wayyaanen boqonnaa dhabdee alkanii fii guyyaa fiffigaa akka jirtuu fii gareelee harawa akka leenjisaa jirtus gabaasa kana keessatti barreeffamee jira.egaa haaluma kanan wal qabatee barreeffama isa kana dura barreeffama tokko kan barreeffame hunda isaa gadi fageenyaan erga dubbiftanii booddee ergaa inni of keessaa qabu hunda irratti gadi fageenyan xiyyeeffannaa irratti gochuu akka qabdan jechuudhan barreeffama isa kanaan isin yaadachiisuu barbaadna.

      Kanaaf odeeffannooleen keenyas yeroo hunda kan addaan hin citne yommuu ta'u sabboontota qabsoo bilisummaa oromoo warri taatan hundi keessan yeroo irraa yerootti akka barreeffama keenya ordoftan jechuudhan irra deebiinee dhaamsa keenya dabarsina.     

Hirmaannaa ummataa

    Haala qabsoo kam keessatti hirmaannan ummataa haalan murteessadha.

Bakkalcha-Bilisummaa by kiilolee birraa

            Qabsaayaa cimaa dallaa ummata oromoo ta'u yoomiyyuu taanan qabsoo keenyaan ni ijaarra.qabsoon bilisummaa oromoo yeroo dheeraa kan itti fudhate yookan qabsoon bilisummaa oromoo akka dheeratuuf sababa kan ta'e sababa tokkommaa dhabuu malee qabeenyaa yookan beekumsa dhabuu otuu hin taane tokkummaa dhabuu oromootif qabsoon akka dheeratuu fii akka duubatti harkifatu ta'ee jira.haala kanaan walitti dabalamee qabsoon akka dheeratu kan godhe inni duraa wal qooduu oromootaa fii lagaan akkasumas amantii fii kutaadhan wal qooduun yeroo dheeraa ummata oromoo jidduu waan tureef qabsoon bilisummaa oromoo akka duubatti arkifatuu fii akka hin milkoofne godhee jira.qabsoon kun akka gabaabatuuf addi bilisummaa oromoo yeroo dheeraa waamicha gochaa akka tures beekamaadha.                                      

Iid mubaarak

       Duraan dursee nagaan koo kan oromummaa qilleensa irraan isin haa gahu hordoftoota amantii islaamaa hunda keessan bakka jirtan hundatti nagaan koo isin haa gahu jedhee ergan nagaa koo isinitti dhaammadhee booda baga guyyaa Iidaatin isin gahen jedha.kan baranaa kan bara hedduu akka nuuf ta'u isiinif hawwaa guyyaan iidaa kun kan gammachuu,kan badhaadhummaa fii kan waliif galtee kan wal jaalalaa fii kan nagaa akka isiniif ta'u hunda keenyaf hawwii kooti.
      Itti dabalee hordoftoota amantii islamaatiin ergan ammana gagaa koo ergan itti dhaammadhee booda warra amantii adda addaa ordofan ilmaan oromoo hundatti waaqayyoo guyyaa amantii keessanitin isin haa gahu egaa amantiin keenya yoo adda adda ta'eyyuu lammii tokko ta'uu keenyaaf amantii keenya hunda irratti waliin hirmaachuu fii warra waliin gammadu rabbi nu haa taasisu.
       Amantiin keenya yoo adda adda ta'eyyuu lammuummaan keenya tokko ta'uu isaatif jaalalli nu jidduu jiru baayyee kan nama gammachiisu ta'uu isaas otuun hin tuqin bira darbuu hin barbaadu waan ta'eef hunda keenyaf baga waaqayyo guyyaa ayyaana amantii keenyaatiin nu gahe ergan jedhee boodas warra amantii gara biraa hordofuunis guyyaa ayyaana keessaniitin isin haa haa gahun jedha.